Μια vegan συνταγή που είναι στο μυαλό μου συνυφασμένη με το φθινόπωρο, περισσότερο από κάθε άλλη εποχή, είναι η συνταγή της μηλόπιτας. Οποιαδήποτε vegan μηλόπιτα, ωμοφαγική ή ψημένη αργά αργά και ροδοκοκκινισμένη μου κάνει! Στην πραγματικότητα αν αναλογιστώ ποιες είναι οι τρεις πρώτες εικόνες που μου έρχονται στο μυαλό στο άκουσμα της λέξης “φθινόπωρο” σίγουρα θα καταλήξω στα καφετιά φύλλα πάνω και κάτω από τα δέντρα, στη μυρωδιά που αναδύει η γη μετά από την πρώτη βροχή -αν και αυτό δεν είναι εικόνα αλλά εμπειρία ολόκληρη που με συνεπαίρνει- και στην εικόνα μιας φρεσκοψημένης, αχνιστής μηλόπιτας, ακριβώς την στιγμή που βγαίνει από τον φούρνο. Μια εικόνα παρόμοια με την μηλόπιτα της γιαγιάς Ντακ από την παιδική μου ηλικία! Αν περάσατε ή περνάτε ατέλειωτες ώρες με τις ιστορίες της Λιμνούπολης μπορεί να καταλαβαίνετε γιατί θεωρώ ότι η γιαγιά Ντακ έπαιξε σημαντικό ρόλο στην δημιουργία της σημερινής μου εμμονής με τα μηλο-γλυκά που ομολογουμένως δεν ήταν αυτά με τα οποία μεγάλωσα.
Από τις αρχές του Οκτώβρη που μπήκαμε σε φθινοπωρινό κλίμα, έχουμε φτιάξει μπόλικες vegan μηλόπιτες και άλλα μηλο – γλυκάκια όπως είναι οι πολύ τραγανές μπάρες δημητριακών με μήλο. Ωστόσο το γλυκό που απολαμβάνουμε συχνότερα είναι αυτή η vegan μηλόπιτα – σουφλέ (ή vegan πουτίγκα μήλου με ψωμί όπως την ονομάζουν σε άλλε χώρες) που είναι ένα από τα πιο εύκολα, γρήγορα, ελαφριά και υγιεινά γλυκά που μπορώ να σκεφτώ. Τα υλικά της είναι πολύ απλά: μήλα, ψωμί μπαγιάτικο, φυτικό γάλα και ίσως λίγη καστανή ζάχαρη ή όποιο άλλο γλυκαντικό μας αρέσει.
Οι πουτίγκες ψωμιού είναι ένα από τα παλιότερα γλυκίσματα που παρασκευάζονται σε πολλές περιοχές της Ευρώπης και της Αμερική μέχρι και σήμερα. Στο παρελθόν η βασική φιλοσοφία πίσω από αυτό το γλυκό ήταν η οικιακή οικονομία, αφού οι άνθρωποι δεν είχαν την ίδια πρόσβαση στα αγαθά και συνεπώς έπρεπε να εφευρίσκουν τρόπους να αξιοποιούν πλήρως προϊόντα με σύντομο χρόνο ζωής όπως το ψωμί και τα φρούτα. Σήμερα, ο Δυτικός κόσμος με την υπεραφθονία αγαθών έχει ξεχάσει αυτή την απλή φιλοσοφία και μαζί της έχει ξεχάσει την απόλαυση που κρύβεται στην απλότητα. Ακόμα και αυτή η “φτωχική” πουτίγκα πλέον φτιάχνεται με ακριβά ψωμιά τύπου μπριός και περιζήτητα υλικά, είναι φορτωμένη με γλυκαντικά και λιπαρά και έχει γίνει βαριά καθώς η αυθεντική της απλότητα και γεύση έχει καλυφθεί από στρώματα βουτύρου και κρέμας.
Αν και προσπαθώ να ζω στο παρόν, μου αρέσει να διδάσκομαι από το παρελθόν και από την σοφία των απλών ανθρώπων. Από τα φοιτητικά μου χρόνια λοιπόν, την συνταγή αυτή την φτιάχνω σε όλες τις πιθανές παραλλαγές της, πάντα με το ψωμάκι που μου περισσεύει, αλλάζοντας τα φρούτα που θα επιλέξω, αφού η κάθε εποχή έχει τα δικά της ή παίζοντας με τα γλυκαντικά που μπορεί να είναι ζάχαρη, πετιμέζι, χαρουπόμελο, αγαύη ή, αν μας αρέσουν τα… άγλυκα γλυκά, απλώς πολτός μήλου χωρίς ζάχαρη. Σε κάποιους/ες ίσως φαίνεται περίεργη η ιδέα να χρησιμοποιήσουμε ψωμί για να φτιάξουμε ένα γλυκό, όμως ας σκεφτούμε ότι οι τούρτες και οι κορμοί, τα κέικ, δηλαδή τα πιο διαδεδομένα γλυκά στην χώρα μας, είναι φτιαγμένα από κάποιο είδος ψωμιού, το οποίο ανάλογα με την συνταγή με την οποία φτιάχτηκε μπορεί να λέγεται παντεσπάνι, τσουρέκι ή κέικ.
Σε αυτή λοιπόν την απλή και συνάμα ιδιαίτερη μηλόπιτα, εκτιμώ την ταχύτητα, την οικονομία την ευκολία, μα πάνω απ’ όλα την υπέροχη γεύση της στην οποία πρωταγωνιστεί το ψημένο μήλο και η κανέλα. Συνήθως μου αρέσει να την γαρνίρω μόλις βγει από τον φούρνο με μια απλή κρέμα αρωματισμένη με βανίλια και φυσικά την αφήνω να ξεκουραστεί για μισή ωρίτσα τουλάχιστον πριν την σερβίρουμε.
Υλικά
1ο μείγμα
- 1 μέτρια φραντζόλα ψωμί χωριάτικο -λευκό ή ολικής- χωρίς τις γωνίες (να ζυγίζει περίπου 300 γρ. χωρίς τις γωνίες)
- 2 μέτρια μήλα καθαρισμένα και κομμένα σε κύβους
- 1/2 φλιτζ. σταφίδες ξανθές
- 1 κ.γ. κανέλα τριμμένη
- 1/4 κ.γ. γαρύφαλο τριμμένο
2ο μείγμα
- 240 ml φυτικό γάλα χωρίς ζάχαρη ή γλυκαντικά (το γάλα σόγιας δουλεύει πολύ καλά)
- 240 γρ πουρέ μήλου (έτοιμο ή σπιτικό)
- 1 κ.σ. αλεύρι
- ½ φλιτζ. + 1 κ.σ. (85 γρ.) ακατέργαστη καστανή ζάχαρη
- 2 κ.σ. κονιάκ ή χυμό πορτοκαλιού
για την κρέμα βανίλιας
- 1 3/4 φλιτζ. φυτικό γάλα χωρισμένο
- 3 κ.σ. γεμάτες ακατέργαστη καστανή ζάχαρη
- 2 1/2 κ.σ. κορν φλάουρ ή άμυλο ρυζιού
- 1 κ.γ. φυσικό εκχύλισμα βανίλιας ή βανιλλίνη
Εκτέλεση
1. Αφαιρούμε τις δυο γωνίες από την φραντζόλα και την κόβουμε σε φέτες πάχους δύο εκατοστών. Κάθε φέτα την κόβουμε σε κυβάκια.
2. Βάζουμε το ψωμί, το μήλο, την κανέλα και το γαρύφαλο σε ένα μεγάλο μπολ και ανακατεύουμε με ένα κουτάλι.
3. Σε ένα άλλο μπολ ανακατεύουμε μαζί το φυτικό γάλα με τον πουρέ μήλου, το κονιάκ, τη ζάχαρη και το αλεύρι μέχρι να σχηματιστεί ένα ομοιογενές μείγμα. Περιχύνουμε το μείγμα του ψωμιού και ανακατεύουμε καλά.
4. Στρώνουμε ένα ταψάκι 25×16 εκατοστά περίπου με αντικολλητικό χαρτί ψησίματος και μεταφέρουμε μέσα το μείγμα κουταλιά κουταλιά, προσέχοντας να μην μείνουν κενά. Πιέζουμε ελαφρά την επιφάνεια να ισιώσει. Εδώ χρειάζεται να δουλέψουμε με απαλές κινήσεις, ώστε να μην συμπιέσουμε το ψωμί και να γίνει αφράτο το γλυκό μας.
5. Ψήνουμε σε προθερμασμένο φούρνο στους 175 oC για 45-50 λεπτά ή μέχρι να ροδίσει η επιφάνεια.
6. Όσο ψήνεται το γλυκό ετοιμάζουμε την κρέμα. Κρατάμε 1/2 φλιτζάνι από το γάλα και το υπόλοιπο το ρίχνουμε σε ένα κατσαρολάκι μαζί με την ζάχαρη να βράσει. Στο υπόλοιπο γάλα διαλύουμε το κορν φλάουρ και την βανίλια. Μόλις βράσει το γάλα ρίχνουμε μέσα το μείγμα του κορν φλάουρ και ανακατεύουμε με μια ξύλινη κουτάλα για 5-10 λεπτά ώσπου να δέσει η κρέμα. Την μεταφέρουμε σε ένα γυάλινο ή μεταλλικό σκεύος και καλύπτουμε την επιφάνειά της με μεμβράνη για να μην πιάσει κρούστα.
7. Όταν βγει το σουφλέ μήλου από τον φούρνο περιχύνουμε με την μισή κρέμα και αφήνουμε για μισή ώρα τουλάχιστον να κρυώσει. Σερβίρουμε ζεστή με μια επιπλέον κουταλιά κρέμας.
Σημείωση: Στην συνταγή αυτή χρησιμοποιώ χωριάτικο ψωμί και μάλιστα στην πιο ρουστίκ μορφή του, δηλαδή με την κόρα, καταρχήν γιατί δεν αγοράζουμε ψωμί του τοστ. Πολλά από τα συσκευασμένα ψωμιά για τοστ περιέχουν ζωικά, συντηρητικά, υδρογονωμένα λίπη και ζάχαρη. Αντίθετα το χωριάτικο ψωμί, ειδικά αν είναι σπιτικό και με αλεύρι ολικής, περιέχει μόνο αγνά υλικά και επιπλέον δεν λασπώνει στο ψήσιμο, χαρίζοντας ωραία υφή στο γλυκό. Αν θέλουμε να φτιάξουμε σπιτικό πουρέ μήλου θα βρούμε οδηγίες εδώ.